گچ ازجمله مصالح ساختمانی مهم و یکی از موارد مهم استفاده از آن در صنعت ساختمان‌سازی برای تهیه انواع ملات‌ها است. مصرف گچ در ساختمان‌سازی به‌صورت ملات‌های گچ، گچ‌وخاک، گچ و ماسه، گچ‌وخاک اره و گچ سفیدکاری برای روکاری‌ها و غیره است که به‌منظور ایجاد اندودهای مختلف، آستر و رویه، اتصال قطعات فشاری، مثل آجرکاری در طاقهای ضربی و یا ساختن قطعات و قسمت‌های تزئینی (گچ‌بری) مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ به‌علاوه با توجه به عایق بودن گچ از بعد حرارتی و صوتی، از این ماده برای ساخت قطعات عایق‌بندی نیز استفاده می‌شود. ازجمله دسته‌بندی‌های مورداستفاده برای گچ‌ها در صنعت ساختمانی شامل گچ زیرکار و گچ روکار یا گچ سفید کاری است که در این مقاله قصد داریم پیرامون این مقوله و تفاوت‌های آن‌ها صحبت بیشتری داشته باشیم. انتخاب و اجرای گچ در صنعت ساختمان‌سازی و اجرای سازه‌های نیز لازم است تابع مقررات ملی ساختمان و استانداردها و الزامات فنی و مهندسی مربوطه باشد تا اهداف و انتظارات مدنظر به‌طور کامل پوشش دهی شود.
تاریخچه‌ای بر استفاده از گچ
گچ یکی از مصالح ساختمانی قدیمی، باسابقه مصرف چند هزارساله در جهان است. آشوری‌های دوران باستان، گچ را آلاباستر می‌نامیدند و از آن برای مجسمه‌سازی استفاده می‌کردند. حدود ۵ هزار سال قبل، مصری‌ها روش ساخت اندودهای گچی را آموختند و از آنان برای اندود کردن دیوار قصرها و آرامگاه‌های فراعنه استفاده کردند. یونانیان باستان گچ را ژیپوس نامیدند که مبنای نامیدن گچ در زبان لاتین است.
در ایران نیز گچ از مصالح ساختمانی است که از دیرباز تولید و مصرف آن متداول بوده و به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مصالح ساختمانی چسبنده، مورداستفاده قرارگرفته است. از این ماده در اندودهای داخلی و گچ‌بری‌های تزئینی به‌طور گسترده استفاده‌شده است. در حال حاضر نیز از گچ ساختمانی به‌طور وسیع در کارهای ساختمانی استفاده می‌شوند. به‌علاوه مصرف صنعتی گچ نیز به‌تدریج افزایش‌یافته و در حال حاضر، کارخانه‌های متعدد تولید قطعات و صفحات گچ پیش‌ساخته مشغول فعالیت هستند. گچ ساختمانی از حرارت دادن و پختن سنگ گچ به روش سنتی و صنعتی به دست میاید.برای خرید دیوار گچی در تهران با کارشناسان ما تماس بگیرید.
نگاهی به گچ سفید کاری و زیرکاری و تفاوت‌های آن‌ها
گچ‌های زیر کاری در مراحل اولیه و با هدف آماده‌سازی سطح برای پرداخت با گچ روکاری استفاده می‌شود؛ و گچ روکار در مرحله انتهایی و فرآیند گچ کاری و مرحله پرداخت استفاده می‌شود. این گچ‌ها مخصوصاً گچ زیرکار به‌صورت ترکیب با سایر مصالح مانند خاک مورداستفاده قرار می‌گیرد. نوع و میزان مواد استفاده‌شده در ساختار ملات‌های مصرفی لازم است با تشخیص و فرموله کردن توسط کارشناسان مربوطه به‌طور استاندارد و اصولی به‌پیش برود. چراکه افزودن هر ماده‌ای و به هر میزانی می‌تواند ویژگی‌های خاصی را در ملات و در کاربرد نهایی ایجاد و یک سری دیگر از ویژگی‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و ازاین‌رو توجه به این مقوله بسیار مهم است.
همچنین ببینید: تفاوت آجر نسوز، آجر سفالی و آجر فشاری
تفاوت‌های گچ سفید کاری و گچ زیرکاری ازنظر اندازه ذرات و زمان گیرش
حال می‌خواهیم به بررسی تفاوت‌های مختلف بین دو نوع پرکاربرد از گچ‌ها، یعنی گچ‌های روکار که برای سفیدکاری و پرداخت مورداستفاده قرار می‌گیرند و گچ زیرکاری یا گچ توکاری که به‌عنوان لایه اول اعمال می‌شود؛ یعنی در اجرای مرحله نخست گچ کاری ساختمان از آن استفاده می‌کنیم، بپردازیم. طبیعتاً تفاوت‌های بین این دو نوع گچ، در نوع استفاده و مکانیزم به‌کارگیری آن‌ها و ملاحظات فنی در اعمال آن‌ها تأثیرگذار است.
تفاوت ازنظر اندازه ذرات؛ گچ زیرکاری ذرات درشت‌تری نسبت به گچ سفیدکاری دارد و در مقابل، گچ روکاری یا گچ سفیدکاری، لازم است به‌صورت کاملاً ریزدانه باشد. ویژگی اندازه دانه در این دو گچ باعث ایجاد یک سری دیگری از ویژگی‌ها در آن‌ها می‌شود که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شویم.
تفاوت ازنظر زمان گیرش؛ در قسمت بالا با تفاوت بین اندازه ذرات این دو نوع گچ آشنا شدیم؛ حال در ادامه و در ارتباط با اندازه دانه‌های آن‌ها می‌توانیم بگوییم، گچ زیرکاری به دلیل داشتن ذرات درشت‌تر، دارای گیرش سریع‌تر یا مدت‌زمان گیرش کمتری است و در مقابل گچ سفیدکاری، به دلیل ریزدانه بودن، دارای گیرش کندتر یا مدت‌زمان گیرش بالاتری خواهد بود.
تفاوت‌های گچ زیر کاری و گچ سفید کاری ازنظر ضخامت اجرا و میزان مصرف
تفاوت ازنظر ضخامت اجرا؛ با توجه به اینکه قرار است بر روی گچ زیر کار ازجمله در شکل ملات گچ‌خاک اجراشده آجر قرار گیرد، پس لازم است دارای عملکرد زیرسازی بهینه‌ای باشد که میزان ضخامت آن در ساختمان‌سازی‌های مختلف متفاوت است و لازم است تابع استانداردهای حیطه باشیم؛ ولی ضخامت و میزان استفاده از گچ روکاری یا گچ سفیدکاری کمتر است.
تفاوت ازنظر میزان مصرف؛ مصرف گچ زیرکاری در ساختمان‌سازی‌ها به‌مراتب بالاتر از گچ سفیدکاری یا گچ روکاری است. در کنار ضخامت موردنیاز که در گزینه بالا به آن اشاره شد، چراکه گچ زیرسازی لازم است به‌صورت ملات با غلظت بالای گچ استفاده شود؛ اما گچ سفیدکاری نیاز به غلظت پایین خواهد داشت؛ درنتیجه میزان موردنیاز آن کمتر از گچ زیرکاری خواهد بود که لازم است در برآورد برای خرید و سفارش‌ها میزان لازم برای آن‌ها مدنظر قرار گیرد.
سایر تفاوت‌ها
تفاوت ازنظر ترکیبات همراه؛ گچ زیر کار را به‌عنوان گچ‌خاک نیز می‌شناسیم؛ چراکه همراه آن از خاک نیز استفاده می‌شود تا برخی ویژگی‌ها امثال میزان چسبندگی در آن افزایش پیدا کند و بسته به ویژگی‌هایی که مورد انتظار است، لازم است حد اپتیممی را برای خاک اضافه‌شده به گچ تعریف کنیم تا اثرات بهینه و نه اثر عکس داشته باشد؛ اما گچ سفیدکاری معمولاً به‌صورت خالص استفاده می‌شود؛ هرچند ممکن است در مواقعی برخی از ترکیبات دیگر برای ایجاد یک سری ویژگی‌ها مانند جابجایی زمان گیرش در آن افزوده شود؛ مانند سیمان‌سفید. برای خرید سیمان در تهران با شماره های داخل سایت تماس بگیرید.
تفاوت ازنظر نحوه تولید؛ با توجه به ماهیت ظاهری و اندازه دانه‌های گچ سفیدکاری، طبیعتاً برای تولید آن نیازمند مواد اولیه دارای رنگ مطلوب‌تر و تجهیزات پیشرفته‌تری خواهیم بود.
تفاوت ازنظر مقاومت در برابر حرارت؛ از دیگر تفاوت‌های گچ سفیدکاری و گچ زیرکاری به مقاومت حرارتی آن‌ها می‌توانیم اشاره داشته باشیم؛ با توجه به آسیب‌پذیری بالای گچ در برابر حرارت، مهم است که حفاظت مطلوبی از آن‌ها در برابر حرارت صورت بگیرد؛ گچ زیرکاری به دلیل ضخامت بالا دارای مقاومت نسبتاً بالاتری در برابر حرارت نسبت به گچ سفیدکاری است؛ ولی لازم است از هر دو مراقبت کافی در برابر عوامل آسیب‌زا صورت بگیرد.
بیشتر ببینید: جدول مصالح ساختمانی موردنیاز برای ساخت‌وساز
ملاحظات تکمیلی
موارد بالا صرفاً بخشی از تفاوت‌های بین گچ‌های سفیدکاری و زیر کاری را بیان می‌کند. طبیعتاً دامنه تفاوت‌ها و ویژگی‌های هریک بیشتر از این‌ها است و لازم است به فراخور نوع استفاده از آن و ملاحظات تخصصی پیرامون آن‌ها موردبررسی قرار بگیرد. در کتاب «مقررات ملی ساختمان»، مبحث پنجم که مربوط‌به مصالح و فرآورده‌های ساختمانی است، در فصل گچ و فرآورده‌های آن، پیرامون موارد متعددی مانند استانداردها و آزمایش‌های استاندارد پیرامون انواع مختلف محصولات گچی مانند گچ ساختمانی، بلوک گچی، صفحات گچی و غیره، بحث ایمنی، بهداشت و ملاحظات زیست‌محیطی مانند مجهز بودن کارکنان و عوامل به پوشش‌های کامل مانند نقاب‌هاب حفاظتی، دستکش، ماسک، لباس ایمنی، کلاه ایمنی یا استفاده از وسایل مناسب برای بارگیری به‌طوری‌که کمترین گردوغبار ایجاد شود، آموزش پرسنل، سازگاری، بسته‌بندی و حمل‌و‌نقل و نگهداری در شرایط مناسب برای حفظ کیفیت و عملکرد آن با توجه‌به حساسیت‌های ویژه، صحبت شده‌است که دراجرا در ساختمان‌ها لازم‌است تابع آن‌ها باشیم. باتوجه به حساسیت خود مصالح ساختمانی ازیک‌سو برای حفظ کارایی، حساسیت سازه‌های ساخته‌شده و وابستگی ان‌ها به کیفیت مواد استفاده‌شده و مهم‌تر ازهمه حساسیت‌زایی در محیط به‌دلیل ریزدانه بودن و ورود به سیستم تنفسی، لازم است ملاحظات به‌درستی رعایت شود تا تبعات چه کوتاه‌مدت و چه درازمدت نداشته‌باشد. تمامی محصولا اختمانی را میتوانید از بازرگانی ایران پخش تهیه فرمایید کافیست با شماره های درج شده در سایت تماس حاصل فرمایید.